Ο σπορέας Jean Darot (Violette Ailhaud) Μετάφραση: Ελένη Γ. Γύζη εκδόσεις Στίξις (σειρά: μικρή στίξις) η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Ο σπορέας

Jean Darot (Violette Ailhaud)

Μετάφραση: Ελένη Γ. Γύζη

 εκδόσεις Στίξις

(σειρά: μικρή στίξις)

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Στο όνομα της συλλογικότητας • Fractal

 

Στο όνομα της συλλογικότητας

 

Ο Jean Darot δημοσίευσε τον Σπορέα του το 2006 με το ψευδώνυμο Violette Ailhaud, και μόνον όταν επρόκειτο να κυκλοφορήσει ένα νέο έργο του με θέμα τη γυναικεία αλληλεγγύη, αποκάλυψε την αληθινή ταυτότητα του συγγραφέα του. Το ιστορικό φόντο της ιστορίας του Σπορέα είναι τα γεγονότα που ακολούθησαν το πραξικόπημα της 18^ης Μπρυμαίρ του Ναπολέοντα Γ΄ (Λουδοβίκου Βοναπάρτη) στις 2 Δεκεμβρίου 1851, όταν διαλύοντας την Εθνοσυνέλευση και καταλύοντας τη Γαλλική Δημοκρατία, συγκέντρωσε όλη την εξουσία στα χέρια του για να ανακηρυχθεί κατόπιν αυτοκράτορας. Η αφηγήτρια της ιστορίας Βιολέτ Αγιό θα πει:

 

 […] το χωριό μας έχασε όλους ανεξαιρέτως τους άνδρες του. […] Κάθε φορά, η Δημοκρατία θέριζε τους άνδρες μας όπως εμείς θερίζουμε το σιτάρι. Η ζωή μας έρημη. Η γη μας, η γη των γυναικών, δεν έδινε πια καμία σοδειά. Όταν θερίζονται ο άνδρες, δεν υπάρχει σπορά. (σσ. 11-12).

 

Και είναι τότε, μπροστά σ’ αυτή την αφύσικη κατάσταση, με τους άνδρες εξαφανισμένους από τους χωροφύλακες για να οδηγηθούν σε φυλακές και εξορίες (ως αντίποινα στους ελάχιστους εξεγερθέντες κατά του πραξικοπήματος),  που οι γυναίκες του χωριού, στην Άνω Προβηγκία,  θα ορκιστούν πως ο πρώτος άνδρας που θα προσεγγίσει το χωριό τους θα ανήκει σε όλες. Ο ρόλος του θα είναι αυτός του σπορέα, που θα ξαναφέρει την αρχέγονη λειτουργία της αναπαραγωγής.

Με τα μάτια της αφηγήτριας θα δούμε κι εμείς τον πρώτο άνδρα, μετά από άκαρπη αναμονή δύο χρόνων, να πλησιάζει το χωριό των γυναικών, να την ακουμπά, πρώτα από όλες αυτήν, να απειλεί την ισορροπία της ισότητάς τους, το δικαίωμά τους στην ιδιόμορφη «κοινοκτημοσύνη».

 

Τον κοιτάζω, κι από εκείνη τη στιγμή ξέρω πως ανήκω σε αυτόν τον άνδρα. Ξέρω, επίσης, ότι πρέπει να τον μοιράζομαι. (σ. 26).

 

Ο Σπορέας συγκαταλέγεται στα ενδιαφέροντα μικρά βιβλία της σειράς «μικρή στίξις» των εκδόσεων Στίξις. Μέσα σε μόλις (ωφέλιμες) 40 σελίδες μικρού σχήματος ο Jean Darot μπόρεσε να δείξει, σε ένα πρώτο επίπεδο, την αλληλεγγύη αλλά και τη γενναιοδωρία των γυναικών μπροστά στη σκέψη πως ίσως ποτέ ξανά να μην δουν άνδρα στο χωριό τους. Εστίασε στο παντοδύναμο ένστικτο της αναπαραγωγής, που υπερπηδά κοινωνικούς κανόνες και στερεότυπα, δημιουργώντας μια νέα ηθική. Ταυτόχρονα, ενέταξε στη θεματική του την τοπική ιστορία της Προβηγκίας, για να αφηγηθεί, ως φόντο της ιστορίας του, την εξέγερση των υπερασπιστών της δημοκρατίας, πολιτών της  νοτιοανατολικής Γαλλίας (όταν ούτε το Παρίσι δεν είχε προβάλει ουσιαστικό ανάχωμα στο πραξικόπημα του Ναπολέοντα Γ΄), φέρνοντας στο φως και αποκαθιστώντας με τη δύναμη της λογοτεχνίας την υποβαθμισμένη αυτή δημοκρατική αντίδραση.

Καλοδουλεμένη ιστορία, αν και σε τόσο  μικρό «σώμα» αφήγησης, επιτρέπει να φανούν λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στα συναισθήματα και στο άτυπο αλλά ισχυρό περιβάλλον της ιδιότυπης γυναικείας συμφωνίας.

 

Στο τέλος τον κοιτάζω ανήσυχη. Χαμογελάει και λέει χωρίς δισταγμό: «Θα κάνω αυτή τη δουλειά. Θα την κάνω γιατί είναι η δουλειά ενός άνδρα και δεν βλέπω άλλον άνδρα εδώ. Θα κάνω αυτή τη δουλειά ευσυνείδητα γιατί μου αρέσουν οι σωστές δουλειές. Θα την κάνω με ευχαρίστηση γιατί πάντα χαίρομαι να κάνω αυτό που πρέπει. Όμως, θα κάνω αυτή τη δουλειά χωρίς αγάπη, γιατί κρατώ την αγάπη για εμάς». (σ. 52).

 

Μοιάζει, σ’ αυτή την απομονωμένη αγροτική περιοχή, τα πράγματα να ακολουθούν μια δική τους λογική, με ρόλους μοιρασμένους, με τα δικά τους «πρέπει», τους αρχέγονους κανόνες, που κατόρθωσαν να χωρέσουν μέσα τους ως νέα αντίληψη για την ηθική (σχεδόν αυτονόητα) και τη συμφωνημένη από τις γυναίκες κοινοκτημοσύνη του ενός ανδρός.

Διαβάζω στον Πρόλογο του Darot: «Εάν τα ιστορικά γεγονότα στα οποία βασίζεται το βιβλίο είναι αληθινά, η Βιολέτ Αγιό, αφηγήτρια και συγγραφέας, είναι ωστόσο δημιούργημα της φαντασίας μου. Μια φωνή που τρέφεται από τη θηλυκή πλευρά μου». 

Και είναι ακριβώς αυτή η «θηλυκή πλευρά» (που υπάρχει σε κάθε άνδρα, όπως η ανδρική σε κάθε γυναίκα, δημιουργημένη από τη φύση, με τις κοινωνικές συνθήκες συχνά να συνεπικουρούν) που κάνει να μοιάζει τόσο φυσική η απόφαση των γυναικών, τόσο ειλικρινής στην αθωότητά της η αντίδραση του άνδρα, τόσο πρωταρχική στις συνειδήσεις όλων η επίτευξη του «σκοπού». Άλλο ένα πολύτιμο «μικρό» από τις εκδόσεις Στίξις.

Διώνη Δημητριάδου