Πού καιρός για τέτοια 14 νανοδιηγήματα Γιώργος Α. Μουτσινάς ΑΩ εκδόσεις η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Πού καιρός για τέτοια

14 νανοδιηγήματα

Γιώργος Α. Μουτσινάς

 ΑΩ εκδόσεις

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | 14 νάνοι σε πείσμα του χρόνου, που δεν του καίγεται καρφί • Fractal

 

14 νάνοι σε πείσμα του χρόνου, που δεν του καίγεται καρφί

 

Έτσι κι αλλιώς η γραφή στη μικρή της φόρμα είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση, δύσκολη αναμφίβολα, παρά τη συντομία της. Πρέπει μέσα σε μικρό σώμα κειμένου να στηθεί μια στοιχειώδης πλοκή, να βρει τον χώρο του ο ένας ήρωας, να μην περισσέψει τίποτα από τον χρόνο, να καταναλωθεί όλος γύρω από ένα γεγονός, ένα συμβάν ή κάποιες στιγμές. Πολύ περισσότερο ασφυκτικά τα όρια, άρα και η δυσκολία μεγαλύτερη, αν πρόκειται για διήγημα μπονζάι ή νανοδιήγημα, όπως προτιμά ο Γιώργος Μουτσινάς. Θα «προλάβει» να κερδίσει τον αναγνώστη ένα κείμενο λίγων αράδων; Κάθε λέξη είναι πολύτιμη, μοναδική και αναντικατάστατη. Δεν είναι λίγοι όσοι απέτυχαν στις συγγραφικές τους προσδοκίες.

Διάβασα με ενδιαφέρον τα 14 νανοδιηγήματα (όλο κι όλο το βιβλίο αριθμεί «ωφέλιμες» σελίδες κάτι πιο πάνω από τριάντα). Πρόκειται για αποτυπώσεις στιγμών, στις οποίες το πρόσωπο κάθε φορά μιλά για να ακουστεί ή για να ακούσει τον εαυτό του. Στιγμές βιωμένης απόγνωσης, όταν το κέλυφος σπάει και ξεχύνεται ο λόγος. Στιγμές που βαθαίνει ολοένα και περισσότερο η επίγνωση μιας ζωής που κατασπαταλήθηκε. Στιγμές που κάποιος θέλει να σταματήσει το τραίνο για να κατεβεί, αλλά σταθμός δεν υπάρχει. Ακόμη και στιγμές που κρατούν μαχαίρι, που στάζουν αίμα, όταν στο χείλος του γκρεμού πρέπει να αποφασίσεις όχι αν θα γκρεμιστείς εσύ, αλλά αν θα πάρεις και κάποιον άλλο μαζί σου.

Ο Μουτσινάς, να το ξεκαθαρίσουμε αυτό, ξέρει να γράφει, ξέρει να ζυγίζει σωστά τον χώρο και τον χρόνο του μικρού, του ελάχιστου κειμένου του, ώστε να προλάβει να πει το ουσιώδες, να παραδώσει μετά τη σκυτάλη στον αναγνώστη για τη συνέχεια. Μια μικρή ατέλεια στο «ΑΙΘΕΡΟΒΑΜΟΝ ΠΛΟΙΟ», όταν καταναλώνεται άσκοπα σε πολλά επίθετα, όταν και από μόνα τους τα ουσιαστικά είναι πλήρη νοήματος – άλλωστε αυτό δηλώνει και το όνομά τους. 

Ξεχωρίζω το «ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΦΤΩΧΥΝΑΝ», γιατί μέσα σε μόνο τριάντα αράδες μπόρεσε να χωρέσει δύο θαύματα. Το ένα το έκανε η εικόνα του Βαφτιστή που δάκρυσε. Μόνο που αυτό σήμαινε πως η εικόνα θα μετακόμιζε στην πόλη, με όλα της τα τάματα, η μισοτελειωμένη εκκλησία που στέγαζε την εικόνα θα άλλαζε χρήση, αφού το θαύμα θα ήταν για τους πολυπληθείς πιστούς και όχι για το μικρό χωριό.  Κι όμως, η γραφή εδώ επιφύλαξε το δεύτερο θαύμα, το μεγαλύτερο – εξαρτάται, φυσικά, από ποια μεριά το κοιτάζεις: 

[…] Κι αφού διαλύθηκαν τα κανάλια, οι πλανόδιοι και οι καντίνες, δε βρέθηκε πια κανείς στην κατάμονη πλατεία να βεβαιώσει το αληθινό θαύμα:  Μια μαυροφορεμένη γριά μαγκούφα, που ’χε τρυπώσει στα κλεφτά στη εκκλησία, βγήκε λίγο αργότερα βαστώντας στις σκελετωμένες της παλάμες σαν φυλαχτό, τυλιγμένο σ’ αλουμινόχαρτο, ένα κανελί γαρίφαλο κι ένα μισολιωμένο κερί που ’χαν παραπέσει απ’ το εικόνισμα πάνω στη μεταφορά. (σ. 29).

Ο Μουτσινάς εξηγεί σε ένα μικρό εισαγωγικό σημείωμα το «πώς» και το «γιατί» αυτής της γραφής, αλλά και το «γιατί τώρα», αφού αυτά τα διηγήματα πάνε πίσω δέκα χρόνια. «Στις ανάπαυλες του τετριμμένου που στήνει καρτέρι στη γωνία να τσακίσει κάθε μας πρωτοτυπία», θα πει, ονομάζοντας τα διηγήματα «σύντομα παράπονα», με τον χρόνο να τρέχει, αδιάφορος για όλους τους αγωνιούντες, συγγραφείς και μη. Σε πείσμα, λοιπόν, αυτού του αδιάφορου, που δεν του καίγεται καρφί, γράφει ο Μουτσινάς τα νανοδιηγήματά του, σαν η γραφή να είναι το δικό του σταμάτημα της χρονικής διάρκειας, σαν να είναι οι δικές του μικρές στιγμές που αιχμαλώτισαν τον χρόνο με τις λέξεις τους.

Στο εξώφυλλο ένα ράμφισμα (έργο της Φωτεινής Χαμιδιελή), από αυτά που σε αγριεύουν, εκτός αν προλάβεις να γράψεις γι’ αυτά, ας πούμε 14 νανοδιηγήματα.

 Διώνη Δημητριάδου