ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΊ

‛Oδός Πανός®

εργοτάξιο εξαιρετικών αισθηµάτων

έτος 45o, τχ. 208, Ιανουάριος-Μάρτιος 2026

ΠEPIEXOMENA

Σελίδες με τον

Διονύση Χαριτόπουλο

3 Διονύσης Χαριτόπουλος: Δεν βγάζεις την ψυχή σου στο παζάρι. Μία συνομιλία με τον Γιάννη Αντωνόπουλο

*

17 Χριστίνα Σταθοπούλου: Arlo Guthrie. Πόλη της Νέας Ορλεάνης

18 Βασίλης Κοντόπουλος: Εδώ Βερολίνο

23 Gulielmo Alberto Benvenuti: Ο Δάντης και ο Οδυσσέας

27 Μάρθα Βασκαντήρα: Αιώνια αγάπη

28 Χρίστος Χριστοφής: Με την ματιά του συλλέκτη...

34 Θανάσης Θ. Νιάρχος: Σελίδες ημερολογίου

39 Μάγδα Τσιρογιάννη: Δεκατρισύλλαβος

41 Φωτογραφίες του Κωστή Αργυριάδη, Θεσσαλονίκη

47 Άγγελος Βαμβακινός: Πιέρο Κιάρα. Το ενδεικτικό

51 Κορνηλία Καδόγλου: Διαθήκη

53 Θανάσης Θ. Νιάρχος: Ο Πρόεδρος της Βουλής στην παρουσίαση του βιβλίου «Σκιές του Σύμπαντος – Όψεις

της Ελληνικότητας» αφιερωμένο στη ζωή και το έργο του ζωγράφου Αλέκου Φασιανού

57 Γιωργος Χρ. Παπαχρήστος, το αυτό

59 Πέτρος Ρωμανός: Γιος

60 Κωνσταντίνος Βορβής: Ο Γλύπτης του Πολέμου

64 Βασίλης Πανδής: Αρκεσίλαος. Επίγραμμα για τον Μηνόδωρο, εραστή του Εύδαμου

64 Βάγγιους Σιάνο: Τέχνη και Βιβλίο

65 Δημήτρης Αλεξάκης: Αλεπού

67 Περσεφόνη Παντοπούλου: Έχω κουραστεί με το περιτύλιγμα και την ωραιοποίηση.

Μια συνομιλία με τον Αλέξανδρο Π. Στεργιόπουλο

74 Φωτογραφία: Γιάννης Κεσσόπουλος

75 Έλλη Αλεξίου: Και υπέρ των ζώντων

78 Θανάσης Θ. Νιάρχος: Επίμετρο

79 Νίκος Λευκαδίτης: Πόσες φορές η καρδιά σου έτρεξε;

81 Αγγελική Πετροπούλου: Για ένα βιβλίο στις Εκδόσεις μας

100 Φωτογραφία: Γιάννης Κεσσόπουλος

101 Δημήτριος Κρούκης: Τελετή

102 Βιβλία. Γράφουν οι: Διώνη Δημητριάδου, Φίλιππος Φιλίππου, Αθανάσιος Δημ. Οικονόμου, Μιχάλης Τρούλης,

Στέλλα Πριόβολου, Σίμος Ζαγκανίκας, Κωνσταντίνος Μπούρας, Κωνσταντίνος Βορβής, Γιώργος Χρονάς

117 Αθανάσιος Δημ. Οικονόμου: Καβάφη έπαινος & υστεροφημία

136 Δύο φωτογραφίες του Φώτη Θαλασσινού

138 Χριστίνα Κόκκοτα: Οιδίποδας και βασιλιάς Ληρ, βίοι παράλληλοι

141 Θέατρο. Γράφουν οι: Κωνσταντίνος Μπούρας, Αθανάσιος Βαβλίδας

147 Γιάννης Αντωνόπουλος: Ελισάβετ Κρίπα. Βρείτε το παιδί πίσω από τη συμπεριφορά

150 Γιώργος Ζώταλης: Ποντικοφάρμακα

152 Χάρης Ψαρράς: Σονέτο

153 Κωνσταντίνος Ιωαννίδης: Το φτερούγισμα

154 Αθανάσιος Βαβλίδας: Μουσικές Ανταπο-κρίσεις

163 Δευτέρα

164 Τα νέα μας βιβλία, Εκδόσεις Οδός Πανός

Υπάρχει στα βιβλιοπωλεία:

Πολιτεία

Ιανός (Αθήνα, Θεσσαλονίκη)

Πρωτοπορία (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα)

Πατάκης

Αχιλλέας Σίμος

Ελευθέριος Τζανακάκης

Χρήστος Μαρίνης

Α. Κανάκης

Συμμετρία Α. Ε.

Τσιγαρίδας Α. Ε.

Ευριπίδης Α. Ε.

Σμυρνιωτάκης Greek books

Δ. Τσανάς – Σ. Δημόπουλος

Σκλαβούνος Παράσχης

Ηλίας Μαγγόπουλος

Κέντρο του Bιβλίου (Θεσσαλονίκη)

Μαλλιάρης (Θεσσαλονίκη)

Κεντρί (Θεσσαλονίκη)

Oblik Editions (Θεσσαλονίκη)

Πολύκεντρο Θαλασσινού (Κως)

Βιβλιοπωλείο Οδός Πανός, Διδότου 39 και Ιπποκράτους

106 80 Αθήνα, τηλ 2103616782

e-mail: chronas@otenet.gr

και όπου ζητηθεί με αντικαταβολή.

Διανομή από το Πρακτορείο Τύπου, Άργος Α.Ε., μόνο στην Αττική,

και στο αεροδρόμιο Αθηνών

ΚΟΝΤΡΑ ΡΟΛΟΣ ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ 13/10/2025

 

ΚΟΝΤΡΑ ΡΟΛΟΣ

ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟΝ ΙΑΝΟ

13/10/2025

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση χθες, 13/10/25, στον Ιανό, γύρω από το μυθστόρημα του Μάνου Κοντολέων "Κόντρα ρόλος", Εκδόσεις Πατάκη-Patakis Publishers. Γιατί έτσι γίνεται με τα πολύ καλά βιβλία.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΓΑΡ ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

 

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΓΑΡ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ

 

Στο πρώτο σου βήμα,
μ’ εκείνο το καθάριο και βέβαιο βλέμμα,
γύρισα την πρώτη μου σελίδα.
Την πρώτη φορά που αμήχανα
πρόφερα μισόλογα με κόμπους,
μου έγνεψες την ελπίδα.
Και κινήσαμε μαζί το μεγάλο δρόμο.
Από την άκρη της γης
ώς τ’ ουρανού τη στράτα.
Και πηγαίναμε μαζί.Πάντα μαζί.
Πότε ’γώ στα βήματά σου,
πότε στις σελίδες μου εσύ.
Κι όλο τρέχαμε, όλο τρέχαμε,
πότε στις βεβαιότητές σου και τη βιάση,
πότε στο ξάφνιασμα και την άργητά μου.
Κι ανάσαινα να σε προλάβω φέγγισμα
και σώπαινα όνειρο να σ’ αγγίξω.
Το γέλιο σου κόκκινη ανατολή
κι η αγωνία μου λιόγερμα βαθύ.
Αυγερινός εσύ και αύρα πρωινή,
αγέρι δειλινού εγώ κι Αποσπερίτης.
Διάβαινες μπροστά κι εγώ ακολουθούσα.
Χρώμα και μύρο η άνοιξη
στα γρήγορα βήματά σου,
ωδή και ύμνος στις σελίδες μου
το λάμπρισμα της μορφής σου.
Και τάχυνα το ρυθμό μου να ισιώσω
και θάρρεψα αντίλαλος της φωνής σου
να σε ακούσω προσευχή
πίστη κοινή να σε σμιλέψω,
παράκληση οι μύχιες πεθυμιές
κι απάντημα ζωής η απόφασή σου.
Και φίλιωνα κι αντέγραφα
στις άγραφες σελίδες μου αλήθειες,
πύκνωμα λόγου και άνοιγμα ψυχής,
όρκους τιμής και δόκιμες υποσχέσεις.
Με κοίταξες, τις σκέψεις μου αφουγκράστηκες
και γρηγόρεψες την υπράσπισή μου.
«Φιλόσοφος γαρ!
Οι σελίδες σου το γράφουν.
Ο χρόνος είναι πρόβλεψη
και πρόσταγμα ανάγκης η αγάπη.
Του νου το ταίριασμα αποζήτηση
και της ψυχής το μιλητό αρμονία.
Φιλόσοφε γαρ!
Οι γειτονιές δε σμίγουνε.
Γνωρίζονται, αγαπιούνται
μα μένουν γειτονιές!»
Και φάνταζες ανθισμένη μυγδαλιά
και μάκραινες κελαηδισμός τ’ Απρίλη
και έμενα δέντρο φθινοπωρινό
κι αλάργευα νυχτοπουλιού απόηχος.

  Γιώργος  Αλεξανδρής

(Φωτογραφία: Rodney Smith "Chasing butterfly")

 

Βηματισμοί Πεζοπορίες στο άστυ Ένα δοκίμιο Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς Εκδόσεις Άγρα η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

 

Βηματισμοί

Πεζοπορίες στο άστυ

Ένα δοκίμιο

Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς

Εκδόσεις Άγρα

η πρώτη δημοσίευση στην Bookpress

«Βηματισμοί – Πεζοπορίες στο άστυ» του Αλέξανδρου Παπαγεωργίου-Βενετά (κριτική) – Η γοητεία της περιδιάβασης 

Η γοητεία της περιδιάβασης

 

Τα λόγια του Σενέκα στην προμετωπίδα («Η φύση μάς έδωσε τα πόδια για να περπατάμε και τα μάτια για να βλέπουμε») προετοιμάζουν τη διττή περιδιάβαση μέσα στο αστικό τοπίο, όπως την καταγράφει ο Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς (αρχιτέκτων, πολεοδόμος και ιστορικός της πολεοδομίας) στο πρόσφατο δοκίμιό του, στην καλαίσθητη έκδοση της Άγρας. Διττή η περιδιάβαση, καθώς αφενός αναπτύσσεται ένας «διάλογος» του σώματος με τον χώρο, αφετέρου η σκέψη προκαλείται για το δικό της ταξίδι. Ο Βενετάς εντάσσει στις δικές του σκέψεις χωρία είκοσι τριών συγγραφέων από την ελληνική και διεθνή γραμματεία –σαν ένα «αντιφώνημα»– δημιουργώντας έτσι ένα πολυφωνικό σύνολο από διασταυρούμενες εντυπώσεις και γνώμες. Σκέψεις του Μπωντλαίρ, του Παπαδιαμάντη, του Βάρναλη, του Σεφέρη, του Ροΐδη, του Βάλζερ, του Πόε, του Φουριέ, του Γκαίτε, κ. α. Διαβάζοντας νιώθουμε πως δίπλα στη φυσική συνθήκη του βηματισμού πορεύεται στοχαστικά και η ψυχική.

Μια ενδιαφέρουσα, διαφορετική θέα στην καθημερινότητα της κίνησης, μια περιπλάνηση που διακόπτει την αναγκαστική μετακίνηση για να εντάξει με τον πανάρχαιο φυσικό τρόπο το σώμα μέσα στον χώρο. Οι άνθρωποι στο δοκίμιο αυτό δεν περπατούν απλώς, μοιάζει να μετρούν τη γη με τα βήματά τους, διαφοροποιώντας την κίνησή τους αναλόγως, αν είναι ημέρα ή νύχτα, αν ο χώρος είναι οικείος ή πρωτόγνωρος, αν συνυπάρχουν και άλλοι («πλήθος, το καλούμενον βάναυσον», κατά τον Αριστοτέλη) ή πρόκειται για μοναχικό περίπατο, προσαρμόζοντας τον βηματισμό τους στις ιδιομορφίες του εδάφους, τη διάρκεια της πορείας. Είναι στην ουσία παρατηρητές, κατά τον Μπωντλαίρ «πρίγκιπες» που χαίρονται την ανωνυμία τους. Θαυμάζουν το τοπίο που μεταμορφώνεται από τις εναλλαγές του φωτός. Δέχονται τα μηνύματα του κόσμου γύρω τους, συνδυάζοντας τη φυσική άσκηση με τον στοχασμό.

Αυτός ο πλάνης, ο flâneur, συνειδητοποιεί πόσο ανάστροφα βρίσκεται μέσα στον σύγχρονο κόσμο, καθώς περιφέρεται ασχολούμενος «με έργα ουχί παραδεδεγμένης χρησιμότητος», όπως τον ορίζει ο Παπαδιαμάντης, έχοντας αντιστρέψει την έννοια του χρήσιμου από στενά και υλικά ωφελιμιστικό σε ό,τι χαροποιεί τον ίδιο, σε ό,τι εμπλουτίζει τη σκέψη του. Η πορεία του δεν έχει κάποιο στόχο, ως τέλος, αυτή η ίδια η πορεία είναι ο στόχος. «Θυραυλείν και πλανάσθαι», κατά τον Πλάτωνα, ή απλώς «Δρομοπάθεια», κατά τον Βάρναλη. Δεν ενδιαφέρεται για τίποτα άλλο παρά μόνο να γνωρίσει ό,τι συναντά· δεν στοχεύει στην κτήση των πραγμάτων αλλά, με ελεύθερη σκέψη, στη γνώση τους. Ο περιπλανητής χαίρεται την αποκοπή του από την ανάγκη.

Θα καταγράψει, ωστόσο, και βηματισμούς αναγκαστικούς, όπως αυτούς των μεταφορέων, των εργαζομένων προς και από τη εργασία τους, θα προσεγγίσει την ψυχοσύνθεσή τους, σε αντιπαράθεση με αυτήν του θιασώτη της περιδιάβασης.

Σε ένα ξεχωριστό κεφάλαιο διαβάζουμε εμπειρίες από βηματισμούς του συγγραφέα, διάσπαρτες μέσα στα χρόνια (από το 1944-2024),  εν είδει ένθετου, μετά από την ανάλυση της λειτουργικότητας των μετακινήσεων που προηγήθηκε. Έτσι θα δούμε τη γοητεία ενός περίπατου στα υψώματα του Προφήτη Ηλία παραμονές του ελληνοϊταλικού πολέμου, νεανικές παρελάσεις λίγα χρόνια μετά, πολιτικές πορείες και διαδηλώσεις, περιηγήσεις στην Πλάκα, επισκέψεις στα κοιμητήρια (μια σιωπηλή προσκύνηση), ακόμα και περίπατο του περιορισμού, με μετρημένα τα βήματα «κατ’ οίκον».

Το δοκίμιο του Βενετά επιχειρεί να δείξει πώς μπορούμε να ζούμε «αδιαμεσολάβητα» μέσα στη  πραγματικότητα, ενώπιος ενωπίω. Να γνωρίσουμε το υπαρκτό και όχι το εικονικό, που μας προσφέρεται αβίαστα και απρόσκοπτα. Από εκεί που με τα σύγχρονα μέσα της τεχνολογίας μπορούμε να βρισκόμαστε οιονεί παντού, μας μεταφέρει την ξεχωριστή αίσθηση βίωσης μιας φυσικής παρουσίας, στη θέση της δυνητικής virtual. Πέρα, όμως, και από αυτό, πρόκειται για ένα δοκίμιο με ζωντανό λόγο, που διαβάζεται προσφέροντας κίνητρα για σκέψη. Κατορθώνει να μεταφέρει τη γοητεία της περιδιάβασης ως κίνητρο για μια ζωή πιο φυσική. Ο άνθρωπος μέσα στον χώρο του, όπως από πάντα ήταν, μόνο που χρειάζεται να τον νιώσει σαν δικό του χώρο εν αναπτύξει.

 

Διώνη Δημητριάδου

 

Απόσπασμα

 

Το υποκείμενο , η ανθρώπινη μονάδα βαπτισμένη στην πραγματικότητα της δράσης και της αντιπαράθεσης με τον κόσμο «εκ του «σύνεγγυς». Με την άσκηση του βηματισμού, με την πεζοπόρο μετακίνησή μας πάνω στο έδαφος, την γη που μας φέρει, βεβαιώνουμε κατά τον πιο ενεργό τρόπο την άμεση παρουσία μας σε ένα πραγματικό και όχι δυνητικό παρόν. Βαδίζω και αισθανόμενος ότι βαδίζω υπάρχω. (σσ. 86-87).

 

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ Αθανάσιος Δαββέτας Πολύ σας αγαπήσαμε Εκδόσεις Όταν

 ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

Αθανάσιος Δαββέτας

Πολύ σας αγαπήσαμε

Εκδόσεις Όταν

 

Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Όταν το νέο βιβλίο του Αθανάσιου Δαββέτα «Πολύ σας αγαπήσαμε».

Επτά καλογραμμένα διηγήματα, τοποθετημένα χρονικά μέσα στις δεκαετίες του ΄60, του ΄70 μέχρι και αρχές του ’80, μέσα σε μια εποχή ανακατατάξεων, που μιλάνε για τη δύσκολη ενηλικίωση κάποιων νεαρών ανδρών, τον αγώνα για την επιβίωση και την αξιοπρέπεια, τον έρωτα, αλλά και τον ανήθικο ανταγωνισμό, την απώλεια προσφιλών προσώπων και, τελικά, τον ίδιο τον θάνατο. Επιστέφονται στο τέλος, χάριν επιλόγου, από ένα πεζό ποίημα για τον ανθρώπινο αγώνα και την αντοχή, αλλά και το όραμα που απαιτεί αυτός.

 

Βιογραφικό

Ο Αθανάσιος Δαββέτας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έγινε πτυχιούχος το 1980. Μετά τη θητεία του στο στρατό (1980-1981), διορίσθηκε δικηγόρος (1982). Αργότερα πέρασε με επιτυχία στις εξετάσεις υποψηφίων δικαστικών λειτουργών και διορίσθηκε δικαστής των ποινικών και πολιτικών δικαστηρίων (1984). Σταδιοδρόμησε κυρίως στην Αθήνα και εξελίχθηκε μέχρι τον βαθμό του Προέδρου Εφετών. Έλαβε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από βρετανικό πανεπιστήμιο στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο (LLM) το 2002. Για αρκετά χρόνια συμμετείχε σε αποστολές του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην έδρα της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, όπου εργάσθηκε σε επιτροπές για την εκπόνηση Κοινοτικών Οδηγιών σε θέματα αστικού δικαίου. Μιλάει άνετα αγγλικά και μέσου επιπέδου ισπανικά. Αναδείχθηκε αναπληρωτής προϊστάμενος του Εφετείου Αθηνών το 2022 και είναι συνταξιούχος από τον Ιούλιο του 2024. Γράφει ιδιωτικά, από το 1982, ποιήματα και διηγήματα. Δραστηριοποιήθηκε από το 2017 στο πλαίσιο του συλλόγου «Κύκλος Ελλήνων Λογοτεχνών Δικαστών» – (ΚΕΛΔ), για την καλλιέργεια της λογοτεχνίας στον χώρο των δικαστικών λειτουργών. Διετέλεσε κατ’ αρχάς κοσμήτορας και ακολούθως πρόεδρος του Δ.Σ. του συλλόγου. Κατέστησε δημόσια γνωστά τα λογοτεχνικά του πονήματα με συμμετοχές του, αφενός, σε εκδηλώσεις του ΚΕΛΔ και, αφετέρου, σε δύο ανθολόγια, που εκδόθηκαν μέχρι σήμερα από τον ίδιο σύλλογο. Το 2022 εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ελκυστής το βιβλίο του «Ψίθυροι από μια άλλη ζωή», με διηγήματα, ποιήματα και ένα δοκίμιο και το 2025 από τις εκδόσεις Όταν, η συλλογή διηγημάτων του «Πολύ σας αγαπήσαμε». Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στον νομικό επιστημονικό Τύπο, έντυπο και ηλεκτρονικό.

Είναι έγγαμος και έχει μια κόρη που είναι δικηγόρος.

 

Εκδόσεις Όταν, Ιπποκράτους 15, 10679 Αθήνα, τηλ: 2103800259

info@ekdoseisotan.gr, ekdoseisotan.gr

 

Πεδίο ροής Νίνα Ράπη Κάπα εκδοτική η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

 

Πεδίο ροής

Νίνα Ράπη

 Κάπα εκδοτική

η πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό Fractal

στη στήλη ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ | Στην αδιάκοπη ροή των σχέσεων • Fractal

 

Στην αδιάκοπη ροή των σχέσεων

 

Οι ιστορίες της Νίνας Ράπη συνιστούν μια «μελέτη» (ας επιτραπεί ο όρος, αν και μιλάμε για μυθοπλασία) στα όρια των σχέσεων, με όποια μορφή κι αν τις εννοήσουμε, σε όποια ιδιαίτερη συνθήκη αναζητήσουν τη δυναμική τους. Σχέσεις που εκκινούν από τον ρόλο τους στη συμβατικά δομημένη κοινωνία, ακολουθώντας την κυρίαρχη λογική, την τετράγωνη και περιοριστική. Δεν μπορούν, όμως, να ελέγξουν τη λειτουργία του αρχέγονου ασυνειδήτου, με την απρόβλεπτη και καθοριστική συχνά εισχώρησή του στον χώρο του υπαρκτού, όπως και αυτήν του υποσυνειδήτου, που βρίσκει τον χώρο του ονείρου για να εκφράσει όσα υποκρύπτονται ξεχασμένα, ή να ερμηνεύσει κατά το δοκούν τις ασύνειδες αρχετυπικές πληροφορίες.

Στον τρόπο που η Ράπη προσεγγίζει τις ανθρώπινες σχέσεις, τους φιλικούς, ερωτικούς, οικογενειακούς δεσμούς, πότε κυριαρχεί η λογική, δείχνοντας ένα σταθερό περιβάλλον χωρίς πολλές εκπλήξεις, πότε παρεισφρέει μια φαντασιακή κατάσταση, ονειρική ή εφιαλτική, για να αποδομήσει ό,τι φαινόταν γνώριμο και οικείο. Στην ευφυή ιστορία «Παράσταση χωρίς πρόβα», με το χιούμορ να δρα καταλυτικά, η αμφισβήτηση της λογικής (εδώ στο όνομα των μαθηματικών κανόνων) αναδεικνύεται με ένα πρωτότυπο πείραμα αυτοσχεδιασμού χωρίς νόημα και λογικό ειρμό, που όμως, όπως θα πει ο ήρωας:

 

Όλο αυτό με διασκέδαζε αφάνταστα και με έκανε να σκέφτομαι πόσο πρωτότυπα πράγματα μπορούν να προκύψουν από αυτοσχέδια πειράματα, κάτι εντελώς διαφορετικό από το μαθηματικό σκεπτικό. («Παράσταση χωρίς πρόβα», σ. 77).

 

Μια διαρκής ροή τις χαρακτηρίζει, όπως το ρεύμα του ποταμού, σε άμεση σύνδεση με τη ροή του χρόνου, την ασύλληπτη έννοια για την ανθρώπινη λογική. Μοιράζοντας τον χρόνο –σε μια απόπειρα ελέγχου– σε μετρήσιμα χρονικά διαστήματα, απλώς τον τεμαχίζουμε χωρίς να εννοούμε πως αυτός (κατά τον Ευριπίδη) «ακούραστος πάντα σε αιώνια ροή διαρκώς γεννά ο ίδιος τον εαυτό του».

Είναι σημαντικό πως οι ήρωες των ιστοριών της Ράπη αναζητούν τα όριά τους· άλλοτε αποτυγχάνουν εγκλωβισμένοι στις συντεταγμένες τους, άλλοτε επιλέγουν να τα υπερβούν. Σε κάθε περίπτωση, λειτουργούν πέρα από τους δεδομένους ρόλους του φύλου τους, πιστοί σε μια ενδότερη συνθήκη μιας μεταμόρφωσης, και αυτής σε διαρκή ροή. Αν πρέπει να εντάξουμε σε μια κατηγορία τη γραφή της Ράπη (χωρίς, ωστόσο, αυτό να είναι απαραίτητο), θα λέγαμε πως πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα queer γραφή που υπερβαίνει τις επιβεβλημένες «κανονικότητες», θεωρώντας πως  πρόκειται για δεσμευτικές κοινωνικές κατασκευές. Η Ράπη γράφει για τη ρευστότητα και την αμφισβήτηση κάθε απολυτότητας. Πρόκειται για μια τολμηρή γραφή από τις ελάχιστες που φθάνουν τόσο βαθιά να εννοήσουν την ελεύθερη επιλογή, το κόστος της αλλά και την εσωτερική δικαίωση στην κατακτημένη ισορροπία. Τα πρόσωπα των ιστοριών της φθάνουν στη γνώση του εαυτού τους, κατανοούν τον κόσμο που τους περιβάλλει, αλλά και τη θέση τους σ’ αυτόν τον κόσμο, όσο διαφορετική, όσο ελεύθερη στη διαφορετικότητά της.

Ο τρόπος της, λιτός και απολαυστικός στην αφαίρεση κάθε περιττού στοιχείου, με ενσωματωμένο διάλογο να διασπά την αφήγηση, με σκόπιμη «άγνοια» των δομικών αφηγηματικών στοιχείων, μας προσφέρει μια φρέσκια ματιά στους γνωστούς αφηγηματικούς τρόπους. Η εναλλαγή των αφηγηματικών υποκειμένων κινείται πότε προς την προσωπική εξομολόγηση (ένα βλέμμα στον καθρέφτη) και πότε στην  εξωτερική παρατήρηση – τη γνωστή συγγραφική «απάτη» που μεταθέτει την οπτική παραμένοντας πάντα, εντούτοις, προσωπική. Στα «Θραύσματα», τις δώδεκα μικρο-ιστορίες, η εναλλαγή αιφνιδιαστική και αποκαλυπτική. Ιστορίες που θα ακούγονταν ιδανικά σε μορφή θεατρικού αναλογίου.

Μετά από όλη αυτή τη ροή, έρχεται η τελευταία ιστορία («In stillness»), η μεγαλύτερη και πιο ενδιαφέρουσα όσο και διαφορετική από όλες, να φανερώσει μια ακινησία. Την ακινησία των νεκρών, σε άμεση ανάγνωση, που παραπέμπει στην ποθητή ηρεμία, στο καταστάλαγμα, στη συμφιλίωση με την ενδότερη  ταυτότητα.

Η γραφή της Ράπη έχει τη δική της ταυτότητα, δεν μοιάζει με καμία άλλη, και αυτό είναι και το σπουδαιότερο χαρακτηριστικό της. Χρησιμοποιώντας στην αναίρεσή τους δόκιμες τεχνικές, κατορθώνει να δώσει νέα πνοή στην πεζογραφία, εκφράζοντας ταυτόχρονα θέσεις ξεκάθαρες. Δεν είναι τυχαίο πως διαβάζοντας τις ιστορίες της νιώθεις πως τα πρόσωπα ανάγονται πάνω και πέρα από τις έμφυλες ταυτότητες, κινούμενα από την εσωτερική τους διάθεση, διαρρηγνύοντας το κοινωνικά αποδεκτό status.

Και φυσικά, όπως είναι αναμενόμενο στην καλή λογοτεχνία, η γραφή αυτή γεννά ερωτήματα. Ερωτήματα που θέτει ο αναγνώστης στον εαυτό του, κυρίως όταν οι ιστορίες παραμένουν ανοιχτές και μετά την τυπική τους ολοκλήρωση. Παραθέτω απόσπασμα (την τελευταία παράγραφο) της «Επιμελήτριας», της ιστορίας για τον ερμαφρόδιτο Ορφέα και την απόρριψή του από τη σύντροφό του:

 

Παρόλο που αποδείχθηκε  ότι η τύφλωσή μου ήταν καθαρά παθολογική, δεν μπορούσα να βγάλω από το μυαλό μου ότι ίσως είχε μια ψυχολογική χροιά. Σκεφτόμουν διάφορα: ότι ήταν η υλοποίηση της απώλειας του Ορφέα· η τιμωρία που επέβαλα στον εαυτό μου για τον τρόπο που του φέρθηκα. Ότι δεν είχα την τόλμη να βιώσω το σημείο καμπής που επερχόταν και θα άλλαζε τη ζωή μου. Έτσι διάλεξα μια κατανοητή, ιατρικά αποδεδειγμένη πάθηση που με ώθησε να αλλάξω την πορεία μου. Ότι, ότι, ότι. Αν, αν, αν. Όπως καταλαβαίνετε, είναι πολλές οι ερωτήσεις, αλλά απαντήσεις δεν έχω.  (‘Η επιμελήτρια», σ. 52).

 

 Διώνη Δημητριάδου

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ Ναύπακτος επί τρία Μιχάλης Κατσιγιάννης Εκδόσεις Εξιτήριον

 ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

Ναύπακτος επί τρία 

Μιχάλης Κατσιγιάννης

Εκδόσεις Εξιτήριον

Διαβάστε το βιβλίο ή κατεβάστε το σε μορφή pdf από την Ανοιχτή Βιβλιοθήκη

«Ναύπακτος επί τρία» – Ποιητική συλλογή του Μιχάλη Κατσιγιάννη - Ανοικτή Βιβλιοθήκη

Δείγμα γραφής:

Ποίηση δωματίου

Το ύφος
Δεν έχει σχέση με τον ποιητή
Καμία
Η γραφή είναι
Που τον ζαλίζει
Τον κατακτά
Και μετά
Τον κυριεύει
Τον ελέγχει
Και τον κατοικεί
Και μετά
Τον ανέχεται
Τον ψαχουλεύει
Τον προκαλεί
Σπάσε πια
Η γραφή
Εγκλητικός λόγος
Κι ο ποιητής
Απλώς νομίζει
Ότι απέχει.

Βιογραφικό σημείωμα

Ο Μιχάλης Κατσιγιάννης γεννήθηκε το 1997 στην Πάτρα όπου και ζει. Κείμενά του για τη λογοτεχνία (θεωρία και κριτική) και την εκπαίδευση κυκλοφορούν σε διάφορα περιοδικά. Έχει εκδώσει (ως ψηφιακά βιβλία) μία μελέτη και τέσσερις ποιητικές συλλογές με πιο πρόσφατη την ποιητική συλλογή Ναύπακτος επί τρία (Εξιτήριον, 2025). Όλα τα βιβλία του κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο.